Lịch sử Hậu Nghệ

Theo Trúc thư kỉ niên, Hậu Nghệ vốn là vua nước Hữu Cùng, một chư hầu thời nhà Hạ. Ông nổi tiếng có sức khoẻ hơn người và đặc biệt là có khả năng bắn cung rất giỏi, được xem là giỏi nhất thiên hạ lúc đó[1].

Năm 2188 TCN, Hạ Khải mất, con là Thái Khang lên thay. Thái Khang ham chơi bời, thích săn bắn, không quan tâm việc chính sự. Hậu Nghệ thường đi theo phục vụ Thái Khang. Thấy Thái Khang bỏ triều chính, Hậu Nghệ nảy sinh ý định giành ngôi.

Một hôm Thái Khang rời kinh đô đi săn ở đất Lạc. Hậu Nghệ bí mật điều quân từ nước Hữu Cùng sang tập kích kinh đô nhà Hạ, chiếm được kinh thành. Sau đó ông mang quân ra chặn bờ sông, phong toả lối về của Thái Khang. Nghe tin kinh thành thất thủ, Thái Khang vội mang quân trở về, nhưng đến bờ sông đã thấy quân Hữu Cùng đông đảo chặn đánh. Thái Khang biết không địch nổi quân Hậu Nghệ bèn bỏ chạy sang nước chư hầu. Thái Khang chạy ra ngoài, định tập hợp chư hầu đánh Hậu Nghệ, nhưng các chư hầu đều không phục Thái Khang, vì vậy Thái Khang phải lưu vong ở nước ngoài cho đến hết đời.

Hậu Nghệ cướp được ngôi nhà Hạ lại tỏ ra kiêu ngạo, bỏ chính sự như Thái Khang trước kia. Ông cũng ham mê săn bắn và thích uống rượu. Nhiều vị trung thần lo lắng can ngăn nhưng Hậu Nghệ không nghe theo, điều họ đi nơi khác.

Bầy tôi của Hậu Nghệ là Hàn Trác thấy Hậu Nghệ như vậy cũng nảy sinh ý định cướp ngai vàng, bề ngoài ra sức tán tụng lấy lòng ông nhưng bên trong toan tính giành ngôi. Hậu Nghệ tin tưởng Hàn Trác, giao cho Trác toàn bộ việc triều chính để hưởng lạc. Hàn Trác thường xuyên ra vào cung cấm, tư thông cả với vợ Hậu Nghệ mà Hậu Nghệ không hay biết.

Một ngày năm 2120 TCN[2], Hậu Nghệ đi săn, Hàn Trác đi theo. Trác mang rượu ngon ra dâng lên Hậu Nghệ. Ông uống rượu say bất tỉnh. Hàn Trác thừa cơ giết chết ông. Hàn Trác xẻo thịt ông nướng lên và mang cho con ông ăn. Con ông biết là thịt cha, bèn bỏ chạy, nhưng đến cổng thành thì bị quân của Hàn Trác giết chết. Trác giành ngôi của Hậu Nghệ và lấy luôn vợ ông.

Hậu Nghệ cướp ngôi nhà Hạ được khoảng 40 năm (2159 - 2120 TCN), không rõ bao nhiêu tuổi.